Wprowadzenie do terapii Havening – czym jest i jak działa
Havening
Historia terapii
Mechanizm działania i stosowane techniki
Etapy terapii, czyli jak wygląda sesja?
Wskazania do terapii
Korzyści i pozytywne aspekty Ha veningu
Potencjalne skutki uboczne i ograniczenia terapii
Jak znaleźć terapeu tę?
Sukcesy Have ning
Podsumowanie i wnioski

Wprowadzenie do techniki Havening – czym jest i jak działa?

W życiu każdego człowieka pojawiają się trudne momenty, niezależnie od płci, wieku, sytuacji materialnej czy statusu społecznego. Niespodziewane, często negatywne sytuacje mogą prowadzić do urazu psychicznego zwanego traumą. Dochodzi wówczas do zmian w funkcjonowaniu człowieka, których objawy mogą dotyczyć nie tylko psychiki, ale również fizjologii. W tym artykule opisuję terapię sensoryczną skierowaną do objawów traum – Terapia Havening.

Nagłe, negatywne i trudne wydarzenie może mieć miejsce w dorosłym życiu, jednak wiele osób doświadcza traumy w dzieciństwie. Często pacjenci uświadamiają sobie, że niektóre zachowania to właśnie konsekwencje traumy, której doświadczyli, będąc dzieckiem. Wśród nich można wyróżnić:

zaburzenia emocjonalne, np. strach przed bliskością,
zaburzenia psychosomatyczne, np. bóle psychogenne,
stres pourazowy,
autoagresja i samookaleczanie.

Dziedziną, która zajmuje się wychodzeniem z traumy jest psychotraumatologia. Trwające badania i ciągły rozwój tego obszaru medycyny powodują powstawanie nowych technik, których zastosowanie ma na celu poprawę stanu pacjenta i usunięcie negatywnych skutków doświadczonej traumy.

Terapia Havening

Jedną z tych technik terapii psychosensorycznych jest terapia Havening. To nowoczesna technika psychosensoryczna, czyli taka, która wykorzystuje bodźce sensoryczne do zmiany nastroju czy zachowania. Polega na detraumatyzacji pamięci. Jej celem jest usunięcie negatywnych skutków zmian, które dokonały się w psychice i ciele pacjenta w reakcji na traumatyczne doświadczenia. Ta metoda znajduje zastosowanie w leczeniu osób cierpiących z powodu traumy, lęku, zespołu stresu pourazowego.

Ten rodzaj terapii może być stosowany samodzielnie lub we współpracy z terapeutą, szczególnie jest pacjent doświadczył dużej traumy. Opiera się na dotyku, więc istotne jest, aby znaleźć certyfikowanego praktyka, który będzie w stanie zapewnić komfort i bezpieczeństwo osobie, która zgłosi się na sesję.

Havening (od ang. haven-przystań) jest terapią alternatywną, która ma stworzyć bezpieczne schronienie dla emocji pacjenta. Ma ona korzystnie wpływać na redukcję bólu i lęku. Choć badań dotyczących tej terapii jest niewiele, a testy placebo nie potwierdziły jej skuteczności, jest wielu zadowolonych pacjentów, którzy deklarują jak bardzo Havening pomógł im osiągnąć spokój i zredukować napięcie, a przede wszystkim zminimalizować skutki przeżytej traumy.

Historia terapii Havening

Technika Havening to postępowa metoda, której autorem jest dr Ronald Ruden. To specjalista z dziedziny neuronauki i autor wielu badań oraz publikacji z różnych dziedzin. Początkowo skupiał się na pracy z osobami uzależnionymi. Jego pierwsza książka traktowała o mechanizmach działania u osób uzależnionych oraz metodach na powstrzymanie nawrotów. Jednak to w drugiej książce pt.” When the Past is Always Present”, wydanej w 2010r., przedstawił swoją autorską technikę.

Przez ponad dziesięć lat dr Ronald Ruden współpracował ze swoim bratem, dr Stevenem Rudenem, który jest specjalistą w dziedzinie chirurgii stomatologicznej. Ponadto jest też certyfikowanym hipnoterapeutą oraz praktykuje i publikuje artykuły z obszaru fobii dentystycznej. Bracia razem opracowywali techniki stosowane w terapii.

Jednak większy rozgłos ta technika uzyskała nieco później, a dokładniej, gdy Paul McKenna zaczął ją praktykować. Ten behawiorysta i hipnotyzer gwiazd uwierzył w Havening i jego działanie. Sam korzystał z tej metody i deklaruje, że niezwykle mu pomogła, kiedy musiał poradzić sobie z trudnym doświadczeniem. Jednak mimo korzyści wynikających z promowania tej terapii ze względu na profesję McKenna często jest ona błędnie kojarzona z hipnozą.

Mechanizm działania i stosowane techniki Havening

Havening to technika odpowiednia dla osób, które zmagają się z lękiem czy codziennym niepokojem oraz dla każdego, kto chce wyjść z traumy.

Nazywana jest też depotentacją ciała migdałowatego. Polega na wygenerowaniu w mózgu pacjenta fal delta. To fale uspokajające, mierzone za pomocą EEG. Należą do grupy elektroceutyków, a ich częstotliwość wynosi 0,5-4Hz. Pozwalają one na odłączenie receptorów AMPA. Te z kolei występują na powierzchni komórek mózgowych, szczególnie cała migdałowatego i są specyficzne dla traumatycznego zdarzenia. Ich zniknięcie powoduje neurobiologiczne odłączenie przywołanej pamięci od jej współskładników. Innymi słowy dochodzi do przerwania wytworzonego przez traumę wzorca, który łączy źródło niepokoju (stresor) z uczuciem niebezpieczeństwa i poczuciem zagrożenia życia.

Havening prowadzi do zmniejszenia ładunku emocjonalnego, szczególnie tego, który nagromadził się przez doświadczenie traumatycznej sytuacji.

Podstawą tej praktyki jest dotyk. Według biologii ewolucyjnej stanowi on niejako zapewnienie bezpieczeństwa. Schemat ten pojawia się w momencie narodzin. Noworodek, który nie potrafi mówić swój lęk przed porzuceniem sygnalizuje płaczem. Matka wówczas, przez nagromadzoną w mózgu oksytocynę, odpowiada przytuleniem i głaskaniem, co daje dziecku pewność, że ktoś je ochroni. Związek subtelnego dotyku z poczuciem bezpieczeństwa trwa przez całe życie.

Dotyk to element występujący we wszystkich interpretacjach tej techniki. Cechuje go charakterystyczny ruch ze skrzyżowanymi ramionami, który w połączeni z delikatnym, ale zauważalnym głaskaniem od ramion do łokci ma prowadzić do samouspokojenia.

Ważnym aspektem jest również zamykanie oczu, pozwalające na zrozumienie własnych procesów myślowych i przy wsparciu terapeuty odwrócenie uwagi od negatywnych emocji. Według dr Ronalda Rudena dotykanie określonych części ciała przy jednoczesnych ruchach gałek ocznych i wizualizacji prowadzi do wytworzenia fal delta w ciele migdałowatym, a tym samym uspokojenia i odprężenia. Warto jednak zaznaczyć, że w udoskonalonym protokole terapii określone ruchy gałek ocznych zostały zastąpione dotykiem czoła i boków policzków.

W wielu wersjach można przeczytać o stukaniu w obojczyk oraz gładzeniu okolic oczu i dłoni. Inne obejmują zaśpiewanie prostej, dobrze znanej piosenki o kojącym rytmie. Dla niektórych Havening ma być działaniem, które przywołuje na myśl sposób, w jaki matka uspokaja dziecko.

Jednak wszystkie działania łączące dotyk, dźwięk oraz analizę myśli mają na celu przerwanie połączenia, którego efektem jest negatywna reakcja na traumatyczny bodziec.

Etapy terapii, czyli jak wygląda sesja terapeutyczna?

Procedura terapii Havening jest stosunkowo prosta. Może być wykonywana samodzielnie lub z terapeutą Havening.

Pierwszym etapem jest przywołanie traumatycznych wspomnień czy sytuacji. Ważne, aby przed rozpoczęciem procedury ocenić poziom stresu i lęku. W tym celu stosuje się jedenastostopniową skalę SUD, czyli subiektywnych jednostek dystresu (negatywny stres). Ze skali wybiera się ocenę od 0 do 10, gdzie 0 to brak negatywnej reakcji, uczucie pewności siebie oraz spokoju, natomiast 10 to strach i niepokój.

Następnie należy przywołać pozytywne emocje. Jest to etap rozproszenia i jest równoznaczny z Havening Touch. Na tym etapie należy wyobrazić sobie coś, co pozwoli poczuć odprężenie i spokój. Może to się odbywać za pomocą wizualizacji, technik słuchowych czy poznawczych. Należą do nich np.:

wyobrażenie sobie przebywania w pięknym miejscu, np. spacer po plaży,
wchodzenie po schodach,
nucenie,
liczenie wstecz.

Wszystkie te działania mają na celu wyparcie trudnego wspomnienia z pamięci oraz zapobieganie aktywacji ciała migdałowatego. Często, choć nie zawsze, zapobiega również przedostawaniu się innych negatywnych myśli do świadomości.

Ostatni etap polega na ponownym przywołaniu traumatycznego wydarzenia, a następnie ponownej ocenie przy pomocy SUD.

Wskazania do terapii

Havening jest terapią, która szczególnie sprawdzi się jako pomoc w leczeniu:

fobii,
chronicznego bólu,
traumy,
PTSD – zespołu stresu pourazowego,
ataków paniki,
zaburzeń psychosomatycznych,
problemów z panowaniem nad gniewem
kompulsywnego objadania,
problemów ze snem.

Wśród pacjentów, dla których ta terapia będzie skuteczna są ofiary klęsk żywiołowych, napaści, molestowania, ale też osoby z niskim poczuciem własnej wartości. Havening sprawdzi się u osób zestresowanych oraz takich, które boją się odrzucenia czy przeciwnie, odczuwają strach przed bliskością. Terapia ta jest też wykorzystywana u osób przemawiających publicznie jako technika uspokajająca.

Warto jednak podkreślić, że w przypadku osób, u których występują znaczne zaburzenia psychiczne bardziej zasadne będzie podjęcie leczenia we współpracy z lekarzem psychiatrą.

Umów wizytę

Korzyści i pozytywne aspekty Haveningu

Mimo braku jednoznacznych badań, potwierdzających działanie tej metody, wielu praktyków i zwolenników wskazuje na korzyści wynikające ze stosowania tej terapii.

Jedną z nich jest skuteczność. Specjaliści praktykujący Havening podkreślają, że ta technika może pomóc każdemu, kto doświadczył traumy, szczególnie ze względu na swoją prostotę. Choć podkreślają, że nie u każdego efekty pojawią się po jednej sesji, jednak dłuższe stosowanie ma poprawić sytuację i polepszyć stan pacjenta.

Innym plusem Haveningu ma być trwałość efektów – ogólną poprawę objawów. Choć ponownie, nie jest to deklaracja, która ma odnosić się do wszystkich pacjentów. Często podkreśla się, że ta technika poprzez mechanizm działania trwale usuwa schemat łączący przykre wydarzenie z pojawiającymi się w reakcji na bodziec negatywnymi emocjami. Możliwe jest, że schemat nie zostanie usunięty w całości, jednak negatywne odczucia będą zdecydowanie mniejsze niż przed rozpoczęciem terapii.

Kolejnym pozytywnym działaniem terapii ma być fakt, że według praktyków należy wykluczyć prawdopodobieństwo ponownego doznania traumy jako reakcji na opisywanie negatywnego wydarzenia. Wielu pacjentów podczas innych terapii wracało wspomnieniami do trudnych sytuacji, co powodowało pogorszenie stanu, wynikające z ponownej ekspozycji na stresor. W przypadku Haveningu taka sytuacja wydaje się niemożliwa ze względu na brak konieczności przedstawiania szczegółów traumy. Pacjent ma jedynie na krótko przywołać wspomnienie. Wówczas terapeuta stosuje rozproszenie więc ekspozycja na bodziec jest niewielka.

Niewątpliwym plusem terapii jest fakt, że nie jest konieczne fizyczne spotkanie. Według praktyków Havening jest równie skuteczny podczas wideo rozmowy, więc pomoc może być udzielona na odległość. Bowiem dotyk może być generowany przez specjalistę lub przez samego pacjenta, zgodnie z instrukcjami.

Potencjalne skutki uboczne i ograniczenia terapii

Jednym z negatywnych działań terapii może być pogorszenie objawów. Powodem takiej sytuacji jest złożoność problemu. Według terapeutów usunięcie traumy może wyeksponować inną, która miała miejsce jeszcze wcześniej. Wiele czynników może wpłynąć na zepchnięcie traumy do podświadomości, przez co kolejne trudne wydarzenie będzie bardziej zauważalne dla pacjenta. Stosowana jest często analogia do warstw cebuli, co oznacza ze usunięcie jednej warstwy (świeżej traumy) powoduje uwidocznienie kolejnej (dawnej traumy).

Podczas sesji mogą pojawić się złość i płacz. Możliwe jest również wystąpienie zawrotów głowy po terapii. Wymienione objawy są skutkiem przywołania wspomnień biologicznie aktywnych, czyli takich, które nadal wywołują emocje.

U wrażliwych osób uzyskanie szybkich efektów może być trudne, jeśli nie niemożliwe. Tacy pacjenci mogą potrzebować więcej czasu by poczuć się bezpiecznie.

Z kolei według osób podważających teorię Havening wytworzenie fal delta przez sam dotyk jest niemożliwe. Choć ich istnienie jest niepodważalne i łatwo zauważyć ich występowanie np. podczas najgłębszych faz snu, nie ma dowodów potwierdzających prawdopodobieństwo ich powstawania podczas pocierania różnych części ciała lub możliwość przeniesienia ich na inną osobę.

Terapia Havening – Jak znaleźć terapeutę?

Choć terapia może być przeprowadzona przez samego pacjenta zaleca się, szczególnie u osób wysoko wrażliwych i mocno doświadczonych traumą, aby sesja odbyła się przy udziale specjalisty.

Każdy z praktyków odbył szkolenie, prowadzone przez jednego z instruktorów Havening, zakończone uzyskaniem certyfikatu, potwierdzającego znajomość terapii. Wówczas specjalista zostaje wpisany do międzynarodowej bazy praktyków.

W celu znalezienia certyfikowanego terapeuty metody Havening wystarczy wejść na stronę internetową www.havening.org i wpisać konkretną lokalizację w zakładce „praktycy”. Zależnie od wpisanej frazy można wyszukać specjalistów w konkretnym kraju, mieście czy pod konkretnym adresem.

Sukcesy terapii Techniką Havening

Mimo nielicznych badań potwierdzających skuteczność tej metody wielu pacjentów certyfikowanych praktyków dzieli się swoimi doświadczeniami. Wskazują na pozytywne zmiany w swoim życiu oraz podkreślają, jak bardzo ta terapia im pomogła.

Wielu pacjentów zaznacza również, że początkowo nie pokładali zbyt dużej nadziei w terapii. Często nie do końca zdawali sobie sprawę z tego, na czym ona polega i jakie są mechanizmy jej działania.

Jednak można znaleźć wiele wypowiedzi wskazujących na natychmiastową pomoc. Wśród osób deklarujących skuteczność terapii występują przypadki:

pozbycia się fobii, np. dotyczącej kotów, igieł,
redukcji negatywnych emocji, niepokoju, lęku,
zdobycia pewności siebie,
pozbycia się traum z dzieciństwa oraz redukcji ich skutków,
trwałej poprawy nastroju,

Wśród ciekawych przypadków można znaleźć pacjenta, który deklaruje, że terapia w jego przypadku doprowadziła do usunięcia niepokoju związanego z występowaniem zespołu jelita drażliwego. Jak twierdzi pacjent, przed rozpoczęciem terapii jego niepokój związany z chorobą mógł ocenić na 9 SUD, czyli subiektywnych jednostek dystresu. Po dwóch sesjach Havening ta wartość spadła do 0.

Podsumowanie i wnioski praktyki Techniką Havening

Terapia Havening jest jedną z wielu metod pozwalających walczyć z traumą. Ma umożliwiać całkowite i trwałe wyjście z traumy, usunięcie jej konsekwencji czy objawów. Jej podstawą jest dotyk, który mimo swojej prostoty ma generować złożone zmiany w strukturze mózgu. Dzięki temu możliwe jest usunięcie negatywnej reakcji na stresor, czyli bodziec przywołujący wspomnienia związane z traumatycznym przeżyciem.

Jak każda alternatywna terapia ma wielu zwolenników i przeciwników. Jej entuzjaści podkreślają jej skuteczność, opierając się na deklaracjach swoich pacjentów. W czytelny sposób przedstawiają mechanizmy działania oraz techniki, które są stosowane przez praktyków na sesjach terapeutycznych.

W opozycji stają specjaliści zwracający uwagę na brak rzetelnych badań, potwierdzających skuteczność terapii. Wielu zaznacza, że niemożliwe jest wytworzenie uspokajających fal delta jedynie za pomocą dotyku.

Niewątpliwie jednak plusem terapii jest prostota. Jest łatwo dostępna, nie wymaga dużych nakładów finansowych, a sesja może być przeprowadzona na odległość lub nawet bez udziału terapeuty.

Choć jej skuteczność nie jest do końca udowodniona, brak jest dowodów na to, że może wyraźnie zaszkodzić. Mimo, że nie jest pozbawiona efektów ubocznych, takich jak np. płacz, gniew, pogorszenie nastroju, wynikają one bardziej z ekspozycji na stresor niż z działania samej terapii.

Wskazań do stosowania tej metody jest wiele: traumy z dzieciństwa, lęk, niepokój, strach przed bliskością. Niemniej przez wzgląd na fakt, że pozwala ona skupić się na swoich emocjach, wprowadzić się w dobry nastrój oraz poprawić samopoczucie, może stanowić uzupełnienie innych terapii lub pewnego rodzaju rytuał, umożliwiający dbanie o swoje zdrowie psychiczne. W przypadku przeżywania bardzo trudnych emocji oraz doświadczenia dużej traumy nie może zastąpić leczenia psychiatrycznego. Może jednak stanowić początek drogi do poprawy stanu psychicznego i wiary w swoje możliwości.

Umów wizytę

Chcesz wiedzieć więcej o terapii Technikami Havening?

Bibliografia:

http://www.havening.org
https://www.ruthmaryallan.com/blog/what-is-the-scientific-evidence-behind-havening
https://neuroscienceofhealing.com/wp-content/uploads/2021/03/Havening-UK-research-paper.pdf
https://kclpure.kcl.ac.uk/portal/files/44380308/impact_of_a_singlesession_of_havening.pdf
https://rebrainclinic.com/en/havening-techniques/
http://www.thelifearchitect.ie/havening
https://neuroscienceofhealing.com/havening/
https://www.ptsduk.org/the-havening-technique-and-ptsd/
https://www.dehypnopsycholoog.nl/en/havening-techniques/