Złość to emocja, która zapewne wielu osobom nie kojarzy się z niczym przyjemnym. Choć wszyscy ją odczuwamy, to jednak często obawiamy jej się u siebie, a także u innych. Często nie chcemy jej dopuścić do siebie i stosujemy mechanizm zaprzeczenia. Aczkolwiek są sytuacje, w których złość narasta do gigantycznych i nie radzimy sobie z jej intensywnością.
Jak zatem poradzić sobie ze złością? Pierwszym krokiem jest zrozumienie jak zostaliśmy nauczeni sposobu jej wyrażania. Bardzo mocno wpływa na to wychowywanie w dzieciństwie, a także przekazy kulturowo-społeczne. Przykładem może być zaniedbywanie emocjonalne w dzieciństwie, bądź przekaz kulturowy promujący negatywne skutki wyrażania złości. Takie doświadczenia mogły spowodować, że zacząłeś tłumić złość. W tamtym okresie było to sposobem na przetrwanie trudnych sytuacji, zaś w dorosłym życiu staje się źródłem problemów. Blokując możliwość budowania satysfakcjonujących relacji i życie pełnią wartościowego życia.
Czym właściwie jest złość?
Złość to emocja, która informuje, że coś jest nie tak i trzeba się tym zająć. Ujawnia się jak twoje potrzeby nie są zaspokojone, granice są przekraczane lub zwyczajnie coś nie idzie po twojej myśli. Uczucie złości to sprzeciw wobec tego, co dzieje się. Możesz złościć się na kogoś, możesz złościć się na siebie. Doświadczysz jej również wtedy jak inne uczucia nie znalazły ujścia i nie mogłeś swobodnie wyrazić swego bólu, smutku, czy niepokoju.
Jakie zachowania wskazują, że niewłaściwie wyrażam swoją złość?
Chroniczne złoszczenie się, czyli impulsywne, agresywne zachowanie. Wyrażające się w postaci agresji fizycznej np. bicie, kopanie, słownej np. groźby i pogróżki, czy sposobie działania np. niebezpieczna jazda samochodem, niszczenie czyjegoś mienia lub krzyk. Mające na celu dominację i kontrolę nad otoczeniem. Często takie zachowania są ucieczką od wewnętrznych przeżyć lub własnego strachu.
Zachowania bierno-agresywne, czyli niewyrażanie złości w sposób bezpośredni, lecz stosowanie zastępczych zachowań. Do takich zachowań zaliczymy: niemiłe komentarze, praktykowanie tzw. cichych dni, plotkowanie, czy wysyłanie komunikatów werbalnych niespójnych z komunikatami pozawerbalnymi. Przypuśćmy, że mówisz “Nic się nie stało”, w momencie jak twoja mowa ciała ukazuje permanentne niezadowolenie.
Zachowania bierne, czyli unikanie konfliktów. Zaliczamy tutaj odcinanie się od swoich emocji lub hamowanie ich. Przyczynia się to do zaniedbywanie własnych potrzeb na rzecz drugiej osoby. Częstym odczuwaniu poczucia winy w momencie stawiania własnych granic drugiej osobie. Minimalizowaniu sygnałów, że coś dzieje się nie tak i zaprzeczaniu, że ktoś sprawił im dyskomfort.
Autoagresja – czyli kierowanie złości na samego siebie. Prowadzi do zachowań autodestrukcyjnych np. samookaleczanie się, kompulsywne objadanie się, czy izolowanie się od bliskich.
Jakie są skutki tłumionej złości?
Przewlekła niewyrażona złość może być przyczyną problemów zdrowotnych. Często objawia się w postaci lęku, depresji czy bólów somatycznych np. problemy żołądkowo-jelitowe, bezsenność, nudności, bóle głowy. Organizm staje się przeciążony i napięty. Zwiększa również podatność do autodestrukcyjnych zachowań. Skutkiem tego wszystkiego jest obniżony komfort życia, niesatysfakcjonujące relacje i niższe poczucie własnej wartości.
Jak nauczyć się wyrażać złość? Jak wyrażać złość?
Pierwszym krokiem jest zidentyfikowanie własnej złości i stosowanie ćwiczeń wzmacniających asertywność. Jeśli masz słabszy kontakt ze swoimi uczuciami to warto skorzystać z pomocy specjalistów np. psychologa, psychoterapeuty. Terapeuta rozpozna na jakim poziomie emocjonalnym jesteś, a także nauczysz się regulować i asertywnie wyrażać swoje emocje.
Bibliografia
Manueka O’Connell, Robyn D. Walser, Oswoić Złość, Jak poradzić sobie z emocjami i odzyskać radość życia dzięki technikom ACT., GWP, Sopot 2023
Elliot R., Watson J.C., Goldman R.N., Greenberg L.S., Psychoterapia skoncentrowana na emocjach, Instytut Psychologii Zdrowia, Warszawa 2009
