Od lat przyjmuje się, że nowotwory powstają na drodze różnych mutacji genetycznych pod wpływem określonych czynników ryzyka, z których część jest dziedziczna. Odmienne podejście do nowotworów miał uczony Royal Rife. W latach 30. XX wieku badacz ten przedstawił bowiem teorię, że nowotwory, podobnie jak inne choroby, są powodowane przez pewne zaobserwowane przez niego patogeny. Jak wpłynęło to na podejście do terapii nowotworów? Czy jest szansa na to, by alternatywne terapie były równie skuteczne jak konwencjonalne leczenie raka?
Przyczyny nowotworów
Wiadome jest, że na nowotwory chorują głównie osoby po 50 roku życia, częściej mężczyźni. Uznaje się jednak, że za około 60% nowych przypadków raka odpowiedzialne są czynniki w rodzaju diety czy palenia tytoniu. W przypadku niektórych nowotworów, np. płuc, żołądka czy jelit znaczenie mają także wcześniejsze zakażenia, np. bakteryjne.
W rozwoju raka szyjki macicy odgrywa rolę m.in. zakażenie wirusem HPV. Nieprawidłowa masa ciała i brak aktywności fizycznej również zwiększają ryzyko nowotworów. Należy uważać także na szkodliwe czynniki zawodowe, np. promieniowanie UV, pył, substancje chemiczne (Tuchowska i in., 2013).
Jak natomiast powstają nowotwory? Na poziomie molekularnym jest to stopniowy, wieloetapowy mechanizm, za którym stoją zaburzenia genetyczne. W efekcie komórki nowotworowe pozyskują wspólne cechy, takie jak nieograniczone możliwości rozmnażania się, niewidoczność dla systemu odpornościowego i odporność na czynniki niszczące komórki.
Rak ma również zdolność do wpływania na powstawanie nowych naczyń, naciekania i dawania przerzutów. Co powoduje selekcję mutacji komórkowych tak, by możliwe było nabycie wszystkich tych cech – nie jest do końca zbadane. Istnieje ponad 200 różnych nowotworów i każdy z nich różni się szczegółami rozwoju czy manifestowanych objawów, a także podatnością na leczenie.
Dużym problemem jest wczesne wykrywanie raka, dla wielu chorób nie ma jeszcze metod wczesnej detekcji procesu nowotworzenia. Nowotwory są chorobami wielogenowymi, 5-10% populacji posiada zwiększoną zapadalność na raka, w związku z czym wcześniejsze występowanie nowotworów w rodzinie może ułatwić szybszą diagnostykę (Olszewski, 2011).
Rife i jego badania nad patogenami
Royal Rife od początków swojej kariery interesował się patogenami i pasożytami. Przełomem było wynalezienie przez niego mikroskopu, który umożliwiał obserwację żywych mikroorganizmów pod ogromnym powiększeniem, przewyższającym możliwości urządzeń w tamtych latach. Uwidocznił dzięki temu np. wirusy. Było to możliwe za sprawą układu pryzmatów mikroskopu, które odpowiednio nastawione – przepuszczały wiązkę światła bliską monochromatycznemu. Mikroorganizmy były obserwowane dzięki temu, że posiadały określone dla swojej struktury i składy długości fal kolory, aury. Ustawiając pryzmaty na konkretną długość fali, można było zaobserwować dany patogen. Rife początkowo badał znane już wirusy, np. wirus polio czy duru brzusznego. W późniejszych latach badacz wysnuł hipotezę, że etiologia niektórych chorób jest inna, niż do tej pory sądzono. Mianowicie w preparatach od chorych na tyfus (Kendall i Rife, 1931), a także gruźlicę czy nowotwory, badacz zaobserwował tajemniczy mikroorganizm, który nazwał wirusem BX. Był on uwalniany z komórek bakteryjnych, będąc ich mniejszą formą.
W przypadku komórek nowotworowych, mikroby zaobserwowane przez Rife’a w materiale z guza nowotworowego piersi posiadały nie mniej niż pięć form, z czego niektóre przypominały bakterie lub grzyby. Rife twierdził, że taki „wirus” jest żyjącą komórką, w przeciwieństwie do powszechnie znanych wirusów. Oglądany pod mikroskopem, miał on charakterystyczną, fioletowo-czerwoną emanację. Rife zaobserwował ponad 6 form tego wirusa, zależnie od medium, w którym był hodowany – np. w środowisku beztlenowym, częściowej próżni, po stymulacji światłem jonizującym. Po wstrzyknięciu dużej koncentracji wirusa BX szczurom rozwijał się u nich nowotwór – w ten sposób Rife potwierdził, że wyizolowany wirus jest w rzeczywistości patogeniczny i jest przyczyną nowotworów.
Wirus BX był obecny w każdym przypadku nowotworu, który badał Rife. Innym wirusem nowotworowym zaobserwowanym przez Rife’a był wirus BY – wirus mięsaka. Rife uważał, że nowotwory są powodowane przez składniki chemiczne i produkty metabolizmu „wirusa”, które zaburzają rozwój komórki, powodując jej niestabilność, co wywołuje choroby (Bare, 2005).
W późniejszych latach wirus BX i BY w formie opisanej przez Rife’a został zaobserwowany przez biologa Gastona Naessensa pod mikroskopem UV oraz przez Jamesa Hillmana w mikroskopie elektronowym. Ten sam patogen zaobserwowała też Virginia Livingston-Wheeler w guzach twardziny (ang. scleroderma). Badaczka ta zajmowała się mikrobiologią nowotworów. Jej badania zaowocowały eksperymentami z autogenicznymi szczepionkami przeciwko patogenom powodującym nowotwory. Szczepionki te były rzekomo skuteczne w 80%, lecz nie zostały przyjęte przez środowisko medyczne (Wheeler, 1980).
Terapia falami Rife’a
Rife wyróżnił 10-12 podstawowych patogenów, podejrzewając, że są to te same formy jednego „wirusa” mogącego powodować różne choroby (Bare, 2005). Dla każdego z nich wyliczył charakterystyczne częstotliwości.
Rife spekulował bowiem, że każda żywa, zdrowa komórka wibruje z określoną, unikalną częstotliwością. Następnie badacz wyliczył częstotliwości przeciwne – szkodliwe dla każdego z patogenów, powodujące ich śmierć.
Swoje badania na pacjentach Rife przeprowadzał przy użyciu generatora fal elektromagnetycznych emitującego fale o wyliczonych przez badacza częstotliwościach. Hipotezą, którą chciał udowodnić, było to, że dostarczając organizmowi ludzkiemu obojętne dla niego fale o częstotliwościach szkodliwych dla mikrobów, będzie możliwe wyleczenie różnych chorób.
Współpracował ze znanymi lekarzami i naukowcami, skrupulatnie dokumentując swoje odkrycia. W roku 1939 Amerykańskie Towarzystwo Medyczne (ang. American Medical Association) uznało działania Rife’a za pseudonaukę i zdyskredytowało jego odkrycia i publikacje, niszcząc jego laboratorium i całą dokumentację (Questionable methods of cancer management: Electronic devices, 1994).
Do dziś metody Rife’a uznawane są raczej za terapie niekonwencjonalne, nieudowodnione rzetelnymi badaniami. Część osób spekuluje jednak, że doniesienia o prawie 100% skuteczności w leczeniu raka były prawdziwe, a uciszenie Rife’a było spiskiem lobby farmaceutycznego (Lynes, 1987). Niektórzy naukowcy zdecydowali się kontynuować pracę Rife’a. John Cran, Robert Staddord, James E. Bare – wszyscy oni pracowali nad wyliczeniem dokładniejszych częstotliwości do użycia w terapii zaproponowanej przez Rife’a. Przyczynili się także do rozwoju bardziej zaawansowanych generatorów impulsów elektromagnetycznych (Bare, 2005).
Obecnie używa się generatorów plazmowych, które umożliwiają dotarcie impulsów elektromagnetycznych do dalszych zakątków organizmu. Istnieją również terapie częstotliwościowe takie, jak np. terapia wysokich tonów (ang. high tone therapy), której twórcą jest Hand-Ulrich May, terapia falami radiowymi Johna Holta czy terapia nowotworów Oncotherm, która łączy hipertermię (leczenie wysoką temperaturą) z elektroterapią. Zaproponowano również terapie częstotliwościowe takie jak TRIMprob, TheraBionic, NovoTTF-100A i inne (Zimmerman i in., 2013).
Konwencjonalne leczenie nowotworów
Uznane medycznie metody terapii nowotworów to:
- chirurgia onkologiczna – chirurgiczne usunięcie tkanki nowotworowej, często przy użyciu najnowszych technologii, takich jak robot chirurgiczny da Vinci czy Versius, Cyberknife, wizualizacje 3D;
- chemioterapia – podanie leków cytostatycznych, czyli blokujących cykl komórkowy i powodujących śmierć komórkową, co pozwala na usunięcie komórek nowotworowych;
- radioterapia – zastosowanie promieniowania elektromagnetycznego o wysokich częstotliwościach (jonizującego): w postaci wiązek zewnętrznych (teleradioterapia) lub poprzez umieszczenie pierwiastków promieniotwórczych w obrębie guza (brachyterapia);
- immunoterapia – stosowanie cytokin stymulujących układ odpornościowy lub przeciwciał monoklonalnych skierowanych przeciwko receptorom komórek raka, np. lek blokujący cząsteczkę CTLA-4 na limfocytach w przypadku czerniaka, przeciwciała anty-PD-1 i anty-PD-L1; za przykład można też podać szczepionki przeciwko HPV lub WZW, które eliminują patogeny inicjujące procesy nowotworzenia; inny przykład to rozwijana terapia CAR-T-cells, w której do stworzenia szczepionki wykorzystuje się limfocyty T pobrane od chorego pacjenta i zmodyfikowane genetycznie tak, by niszczyły komórki nowotworowe;
- terapia celowana – jest to rodzaj chemioterapii, w której podaje się lek skierowany bezpośrednio przeciw komórkom nowotworowym z określoną zmianą genetyczną (tzw. cel molekularny);
- hormonoterapia – podawanie hormonów hamuje rozwój nowotworów hormonozależnych, takich jak rak piersi, prostaty, tarczycy, jajnika, trzonu macicy;
- hipertermia – metoda polegająca na ukierunkowanym zastosowaniu energii cieplnej; najczęściej stosowana łącznie z chemio- lub radioterapią, jako że jest to metoda wspomagająca leczenie onkologiczne, zwiększająca skuteczność innych metod.
Terapie onkologiczne wykorzystujące fale elektryczne lub elektromagnetyczne
W ramach terapii konwencjonalnych coraz większą popularność zyskują metody wykorzystujące elektryczność i fale elektromagnetyczne, szczególnie terapie radiologiczne, takie jak:
- krioablacja – wykorzystująca techniki obrazowania radiologicznego i ciekły azot,
- urządzenie NanoKnife – wykorzystujące prąd o wysokim napięciu,
- zabieg HIFU – wykorzystujący fale ultradźwiękowe,
- NanoTherm – metoda polegająca na wprowadzeniu do guza nanocząsteczek, które są aktywowane przez urządzenie wykorzystujące zmienne pole magnetyczne,
- nóż Gamma Knife – pozwalający na precyzyjne napromieniowanie guza promieniami kobaltowymi,
- elektrochemioterapia (ECT) – zabieg polegający na elektroporacji komórek nowotworowych, tzn. destabilizacji ich błon komórkowych pod wpływem pola magnetycznego, co podnosi efektywność podawanej następnie chemioterapii.
Elektryczność i fale elektromagnetyczne są też stosowane w metodach alternatywnych leczenia nowotworów oraz metodach niedostatecznie jeszcze przetestowanych w badaniach klinicznych. Wspomniano już o terapii falami Rife’a, która według wielu badaczy może być skuteczna, jednak wymaga dalszych badań.
Inne nowe metody wykorzystujące promieniowanie elektromagnetyczne w leczeniu onkologicznym zaproponowali i opisali w swoich badaniach m.in.: Zimmerman i in. (2011, 2013), Barbault i in. (2009), Stupp i in. (2012), Vadalà i in. (2016). Zaobserwowali oni pozytywny wpływ promieniowania elektromagnetycznego na zahamowanie rozwoju nowotworów, a przy tym opisali bezpieczeństwo stosowania takich terapii. Ważne jest jednak to, by zwrócić uwagę na przeciwwskazania do stosowania terapii falami elektromagnetycznymi. Nie mogą się jej poddać osoby z wszcezpionymi urządzeniami elektrycznymi, np. rozrusznikami serca, a także kobiety w ciąży. Większość badań oceniających skuteczność terapii została przeprowadzona na zwierzętach lub komórkach in vitro. Więcej o nowych terapiach wykorzystujących fale elektromagnetyczne.
Terapie niekonwencjonalne – szanse i zagrożenia
Istnieją także różne metody leczenia wspomagającego klasyczne terapie oraz metody niekonwencjonalne leczenia nowotworów. Według ankiety przeprowadzonej przez Johnsona i in. (2018), osoby decydujące się na alternatywne terapie nowotworów są bardziej podatne na rezygnację z terapii konwencjonalnej. Wiąże się to z dwukrotnie niższymi szansami na przeżycie. Warto dodać, że badanie dotyczyło pacjentów z uleczalnymi formami nowotworów, nie w stadium terminalnym i w trakcie leczenia paliatywnego.
Około jedna trzecia pacjentów decydowała się na stosowanie metod niekonwencjonalnych. Spośród terapii alternatywnych najbardziej popularne są „lecznicze” diety, związki chemiczne czy zioła, ich skuteczność nie ma jednak potwierdzenia w badaniach klinicznych. Odpowiednia, zdrowa dieta jest ważna w procesie leczenia, niemniej jednak powinna być skonsultowana z onkologiem i dietetykiem.
Równie ważne są dostosowane do stanu pacjenta leki lub inne uznane metody leczenia – mające na celu zarówno leczenie choroby nowotworowej, walkę z bólem oraz poprawę stanu psychicznego, jak i komfortu fizycznego pacjenta. Stosowanie restrykcyjnych diet reklamowanych jako lecznicze może być szkodliwe i wyniszczające dla organizmu pacjenta.
Podobnie jest z innymi metodami alternatywnymi – niektóre mogą szkodzić, niektóre są neutralne dla organizmu, a inne mogą powodować poprawę, często poprzez efekt placebo. Terapie uznawane za nieszkodliwe, używane wraz z terapią konwencjonalną, mogą być stosowane jako metody wspomagające leczenie. Może to być na przykład korzystanie z usług uzdrowicieli, energoterapeutów, osteopatów, a także poddawanie się akupunkturze czy masażom (Johnson i in., 2018).
Nigdy nie powinny one jednak być przyczyną opóźnienia poddania się właściwej terapii onkologicznej ani rezygnacji z niej. Dobrze jest przed poddaniem się terapii alternatywnej skonsultować się z lekarzem prowadzącym w celu oceny możliwych interakcji z leczeniem podstawowym lub szkodliwości wybranej metody niekonwencjonalnej.
Literatura:
Barbault, A., Costa, F.P., Bottger, B., Munden, R.F., Bomholt, F., Kuster, N., Pasche, B. (2009). “Amplitude-modulated electromagnetic fields for the treatment of cancer: discovery of tumor-specific frequencies and assessment of a novel therapeutic approach”. J Exp Clin Cancer Res., 28(1):51
Bare, J.E. (2005). “Understanding Our Frequencies Through Harmonic Associations”
Johnson, S.B., Park, H.S., Gross, C.P., Yu, J.B. (2018). Complementary Medicine, Refusal of Conventional Cancer Therapy, and Survival Among Patients With Curable Cancers. JAMA Oncol. 2018;4(10):1375–1381
Kendall, A. I., Rife, R. (1931). „Observations On Bacillus Typhosus In Its Filterable State: A Preliminary Communication”. California and Western Medicine. XXXV (6): 409–11
Lynes, B. (1987). “The Cancer Cure That Worked: 50 Years of Suppression”. Compcare Pubns
Olszewski, W. (2011). Podstawy patologii nowotworów. W: Meder J (red.). Podstawy onkologii klinicznej. Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, Warszawa, 29-40
Stupp, R., Wong, E.T., Kanner, A.A., Steinberg, D., Engelhard, H., Heidecke, V., Kirson, E.D., Taillibert, S., Liebermann, F., Dbalý, V., Ram, Z., Villano, J.L., Rainov, N., Weinberg, U., Schiff, D., Kunschner, L., Raizer, J., Honnorat, J., Sloan, A., Malkin, M., Landolfi, J.C., Payer, F., Mehdorn, M., Weil, R.J., Pannullo, S.C., Westphal, M., Smrcka, M., Chin, L., Kostron, H., Hofer, S., Bruce, J., Cosgrove, R., Paleologous, N., Palti, Y., Gutin, P.H. (2012). “NovoTTF-100A versus physician’s choice chemotherapy in recurrent glioblastoma: a randomised phase III trial of a novel treatment modality”. Eur J Cancer, 48(14):2192-202
Tuchowska, P., Worach-Kardas, H., Marcinkowski, J.T. (2013). „Najczęstsze nowotwory złośliwe w Polsce – główne czynniki ryzyka i możliwości optymalizacji działań profilaktycznych”. Probl Hig Epidemiol, 94(2), 166-171
Vadalà, M., Morales-Medina, J.C., Vallelunga, A., Palmieri, B., Laurino, C., Iannitti, T. (2016). “Mechanisms and therapeutic effectiveness of pulsed electromagnetic field therapy in oncology”. Cancer Med., 5(11):3128-3139
Wheeler, V.L., Wheeler, O.W. (1980). “Microbiology of Cancer: A Physicians Handbook”. Livingston Wheeler Clinic
Zimmerman, J., Pennison, M., Brezovich, I. i inni (2012). “Cancer cell proliferation is inhibited by specific modulation frequencies”. Br J Cancer 106, 307-313
Zimmerman, J.W., Jimenez, H., Pennison, M.J., Brezovich, I., Morgan, D., Mudry, A., Costa, F.P., Barbault, A., Pasche, B. (2013). “Targeted treatment of cancer with radiofrequency electromagnetic fields amplitude-modulated at tumor-specific frequencies”. Chin J Cancer., 32(11):573-81
“Questionable methods of cancer management: Electronic devices” (1994). „CA: A Cancer Journal for Clinicians”, 2, s. 115–127
